Russia Ukraine War | अणुऊर्जा प्रकल्प ताब्यात घेऊ पाहतोय रशिया | तर किरणोत्सर्गाने जग हादरू शकते

मुंबई, 05 मार्च | युक्रेनच्या हल्ल्याच्या पहिल्या दिवसापासून रशियन सैन्याने युक्रेनच्या शहरांमध्ये कहर केला आहे. दरम्यान, हल्ल्याच्या आठव्या दिवशी रशियन सैन्याने युक्रेनच्या झापोरिझ्झ्या न्यूक्लियर पॉवर प्लांटवर ताबा मिळवला आहे. रशियन सैन्य या अणुऊर्जा प्रकल्पावर सतत हल्ले करत होते. या युद्धातील हा दुसरा अणुऊर्जा प्रकल्प आहे, जो रशियाने ताब्यात (Russia Ukraine War) घेतला आहे. गेल्या आठवड्यात रशियन सैन्याने चेरनोबिल अणुऊर्जा प्रकल्प ताब्यात घेतला. अणुप्रकल्पांवर सततचा ताबा घेतल्याने चेरनोबिल पुन्हा एकदा चर्चेत आले आहे की, अणुप्रकल्प योग्य पद्धतीने हाताळला गेला नाही तर किती मोठा अनर्थ घडू शकतो.

Ukraine’s President Volodymyr Zelenskyy has said that the whole of Europe would be destroyed if an explosion occurred during the occupation of a nuclear project by Russian forces :

युक्रेनमध्ये सुमारे 15 अणुभट्ट्या :
रशियन सैन्याने आण्विक प्रकल्प ताब्यात घेण्याच्या दरम्यान स्फोट झाल्यास संपूर्ण युरोप नष्ट होईल, असे युक्रेनचे अध्यक्ष वोलोडिमिर झेलेन्स्की यांनी म्हटले आहे. युक्रेनचे परराष्ट्र मंत्री दिमित्रो कुलेबा यांनीही म्हटले आहे की जर स्फोट झाला तर तो चेरनोबिलमधील आण्विक दुर्घटनेपेक्षा दहापट वाईट असेल. आत्तापर्यंत, रेडिएशन गळतीबद्दल कोणतीही चर्चा नाही, परंतु रशियन बॉम्बस्फोटात एका प्लांटच्या युनिटचे नुकसान झाल्याची बातमी आहे.

अणुप्रकल्पावर जगभर चर्चा आणि धास्ती :
दुसरीकडे, रशियाने आण्विक प्रकल्प ताब्यात घेतल्याने जगभरात खळबळ उडाली आहे. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बिडेन यांनी युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोडिमिर झेलेन्स्की यांच्याशीही चर्चा केली आहे. प्लांटवर झालेल्या हल्ल्यानंतर अण्वस्त्र एजन्सीही अलर्ट मोडमध्ये आल्या आहेत. इंटरनॅशनल अॅटोमिक एनर्जी एजन्सी युक्रेनच्या अधिकाऱ्यांच्या सतत संपर्कात आहे. शेवटी काय कारण आहे की रशियाने अणुप्रकल्पावर ताबा मिळवल्यानंतर त्याबद्दल एवढी भीती निर्माण झाली आहे. चेरनोबिल अणुदुर्घटनावरून हे समजून घेऊ.

जगातील सर्वात मोठी आण्विक शोकांतिका :
युक्रेनमध्ये स्थित चेरनोबिल न्यूक्लियर पॉवर प्लांट ही जगातील सर्वात मोठी आण्विक शोकांतिका मानली जाते. इतिहासातील सर्वात भीषण अपघात 26 एप्रिल 1986 रोजी चेरनोबिल अणु प्रकल्पात घडला होता. वृत्तानुसार, तत्कालीन सोव्हिएत युनियनने सुरुवातीला ही घटना लपवून ठेवली होती पण नंतर अपघात झाल्याचे मान्य करावे लागले. मात्र, अनेक वर्षे वैज्ञानिक संशोधन आणि सरकारी तपासानंतरही या अपघाताबाबतच्या अनेक प्रश्नांची उत्तरे मिळालेली नाहीत.

चेरनोबिल अणुऊर्जा प्रकल्प युक्रेनची राजधानी कीवच्या उत्तरेस सुमारे 130 किमी अंतरावर प्रिपयत शहरात बेलारूस सीमेच्या दक्षिणेस 20 किमी अंतरावर होता. होते. त्यावेळी युक्रेन हा सोव्हिएत युनियनचा भाग होता. या वीज केंद्रात चार अणुभट्ट्या होत्या. युनिट 1 ची निर्मिती 1970 मध्ये झाली तर युनिट 2 ची निर्मिती 1977 मध्ये झाली. 1983 मध्ये युनिट क्रमांक 3 आणि 4 चे काम पूर्ण झाले. अपघाताच्या वेळी दोन अणुभट्ट्यांचे काम सुरू होते. वनस्पतीच्या आग्नेय बाजूस प्रिपयत नदीजवळ एक कृत्रिम तलाव तयार केला गेला. रोपाला थंड पाणी देण्यासाठी हा तलाव तयार करण्यात आला होता.

अपघात कसा झाला :
वृत्तानुसार, 26 एप्रिल 1986 रोजी अणु प्रकल्पाची नियमित देखभाल तपासणी सुरू असताना अचानक स्फोट झाला. प्लांटच्या ऑपरेटरला इलेक्ट्रिकल सिस्टमची चाचणी करायची होती. म्हणूनच त्यांनी आवश्यक नियंत्रण प्रणाली बंद केली, जी सुरक्षिततेच्या नियमांच्या विरुद्ध आहे. यामुळे अणुभट्ट्या धोकादायकरित्या असंतुलित झाल्या. सुरक्षेशी संबंधित तंत्रांची चाचणी घेण्यासाठी अणुभट्टी-4 बंद करण्यात आली. मात्र त्याचवेळी स्फोट झाला. जरी काही अहवालांचा असा विश्वास आहे की हा अपघात जास्त वाफ आणि जास्त हायड्रोजनमुळे झाला आहे.

25 एप्रिल रोजी रात्री 1.23 वाजता हा अपघात झाला. यामुळे संपूर्ण अणुभट्टी-4चा स्फोट झाला. किरणोत्सर्गी साहित्य, उपकरणांचे तुकडे आजूबाजूला पडले. प्लांट आणि आजूबाजूच्या इमारतींना आग लागली. विषारी वायू आणि धूळ बाहेर पडू लागली, जी वाऱ्याबरोबर आजूबाजूला पसरू लागली. लोक आजारी पडू लागले. चेरनोबिल अणु प्रकल्पात झालेल्या स्फोटात दोन कामगारांचा तात्काळ मृत्यू झाला. काही वेळातच इतर काही कर्मचाऱ्यांचाही मृत्यू झाला. पुढील काही दिवस आपत्कालीन सेवा आग विझवण्यात आणि रेडिएशन थांबवण्यात व्यस्त होत्या.

सोव्हिएत युनियनने जगापासून काय लपवले :
प्लांटमधील लोकांच्या मृत्यूची संख्या झपाट्याने वाढत होती. कारण तो प्रखर किरणोत्सर्गाचा बळी ठरला होता. पहाटे ५ वाजेपर्यंत आग आटोक्यात आणण्यात आली. पण ग्रेफाइटची आग 10 दिवस धगधगत राहिली. ती विझवण्यासाठी सुमारे 250 अग्निशमन दलाचे जवान लागले. चेरनोबिल अणु प्रकल्पाच्या दुर्घटनेच्या चार महिन्यांत 28 प्लांट कामगारांचा मृत्यू झाला. लोकांना वाचवण्यासाठी यातील काही कर्मचारी रेडिएशनचे बळी ठरले. रेडिएशनने भरलेली हवा बेलारूसच्या दिशेने वळली. सोव्हिएत सरकारने या अपघाताची माहिती खूप नंतर जगाला दिली. यामुळे किरणोत्सर्ग तीन दिवसांत स्वीडनमध्ये पोहोचला.

अखेर संयुक्त राष्ट्रांच्या दबावाखाली सोव्हिएत युनियनने या अपघाताची माहिती जगाला दिली. चेरनोबिल अणु प्रकल्पाच्या दुर्घटनेत एकूण 31 लोकांचा थेट मृत्यू झाला. 1991 ते 2015 दरम्यान थायरॉईड कर्करोगाच्या 20,000 प्रकरणांची नोंद झाली. यातील बहुतांश रुग्ण तरुण होते. याशिवाय कर्करोगाचे अतिरिक्त रुग्णही नोंदवले गेले आहेत. कारण अनेक कर्मचारी, स्थानिक रहिवासी आणि लोक रेडिएशनच्या संपर्कात आले होते.

सध्या चेर्नोबिलमध्ये सरकारकडून अशी व्यवस्था करण्यात आली होती की, सामान्य लोक परवानगीशिवाय तेथे जाऊ शकत नाहीत. दरम्यान, रशियाच्या ताब्यानंतर प्लांटमध्ये ठेवलेल्या अणुइंधनावर कोणत्याही प्रकारचे क्षेपणास्त्र किंवा बॉम्बचा स्फोट झाल्यास मोठा अनर्थ घडू शकतो, अशी भीती व्यक्त केली जात आहे. युक्रेनचे परराष्ट्र मंत्री दिमित्री कुलेबा यांनी शुक्रवारी रशियन सैन्याला आग लागल्यानंतर युरोपमधील सर्वात मोठ्या अणुऊर्जा प्रकल्पावरील हल्ले मागे घेण्याचे आवाहन केले.

महत्वाचं: तुम्हाला हा लेख/बातमी आवडली असेल तर नक्की शेअर करा आणि अशा प्रकारचे लेख/बातमी भविष्यात वाचण्यास आवडतील तर कृपया खालील ‘फॉलो (Follow) ‘ बटणवर न विसरता क्लिक करून महाराष्ट्रनामाला फॉलो कडून बातमी शेअर करा. तसेच शेअर बाजारातील गुंतवणुकीसंदर्भात तज्ज्ञांनी दिलेल्या सल्ल्याशी आमचा काहीही संबंध नाही. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला नक्की घ्या. शेअर खरेदी/विक्री हा बाजार तज्ज्ञांचा सल्ला आहे. म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमींवर आधारित असते. त्यामुळे कोणत्याही आर्थिक नुकसानीस महाराष्ट्रनामा डॉट कॉम जबाबदार राहणार नाही.

News Title: Russia Ukraine War nuclear power plants attack may throw would in danger zone.