Labour Code | नोकरदारांना 4 दिवस काम | 3 दिवस आराम | उरलेल्या रजेच्या बदल्यात पैसे | तुमच्यासाठी लेबर कोडचे फायदे

Labour Code | देशातील कर्मचारी आणि मालक यांच्यातील संबंध सुधारण्यासाठी सरकारने चार लेबर कोड जारी केले होते. नुकत्याच लागू झालेली कामगार संहिता ही कामगारांशी संबंधित अनेक सुधारणांच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाची पायरी म्हणता येईल. यामध्ये पेन्शन, ग्रॅच्युइटी, कामगार कल्याण, आरोग्य, सुरक्षा आणि कामाचे वातावरण इत्यादींचा समावेश आहे.

कामकाजाचे वातावरण सुधारण्याची गरज :
सतत बदलणाऱ्या कार्पोरेट जगतात कर्मचाऱ्यांचे कामकाजाचे वातावरण सुधारण्याची गरज गेल्या काही काळापासून जाणवत होती. यामध्ये कामाच्या तासाच्या सुट्ट्या इत्यादींचा समावेश आहे. कर्मचाऱ्यांच्या कामाबद्दल व रजेविषयी बोलायचे झाले तर या वेळी कारखाना अधिनियम १९४८ नुसार कामाचे तास व सुट्ट्या वगैरे ठरवून दिल्या जातात. त्याचप्रमाणे राज्यांच्या पातळीवर संबंधित शॉप्स अँड एस्टॅब्लिशमेंट अॅक्ट अंतर्गत या गोष्टी नियंत्रित केल्या जातात.

कामाच्या वेळा निश्चित करणे :
कामाच्या वेळा निश्चित करणे आणि कारखान्यातील कामगारांसह सेवा उद्योगासाठी सुट्ट्यांची व्यवस्था करणे हे केंद्र सरकारचे मुख्य लक्ष आहे. सरकारने नव्या लेबर कोडच्या माध्यमातून हे प्रश्न सोडवण्याचा प्रयत्न केला आहे. प्रत्येक उद्योगाला लेबर कोड लागू होतील. यानंतरही मात्र कामाचे तास आणि सुट्ट्यांबाबत संबंधित राज्य सरकारच निर्णय घेऊ शकते.

कर्मचाऱ्यांसाठी एकसमान कामकाजाचे वातावरण :
नव्या लेबर कोडनुसार सेवा क्षेत्रासह सर्वच उद्योगांमध्ये कर्मचाऱ्यांसाठी एकसमान कामकाजाचे वातावरण निर्माण करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे. नव्या लेबर कोडनुसार व्यवस्थापकीय, प्रशासकीय किंवा पर्यवेक्षी रोल वगळता इतर सर्व कामगारांना लाभ देण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे.

…तर त्याला नवीन लेबर कोडनुसार कामगाराप्रमाणे वागणूक :
नवीन लेबर कोडनुसार, जर एखादा सॉफ्टवेअर डेव्हलपर कोणत्याही व्यवस्थापकीय, प्रशासकीय किंवा सुपरवाइजरी कर्तव्यावर नसेल आणि त्याचा पगार वार्षिक 20 लाख रुपये असेल तर त्याला नवीन लेबर कोडनुसार कामगाराप्रमाणे वागणूक दिली जाईल.

कामगाराचे पदनाम :
नव्या लेबर कोडमध्ये कामगाराचे पदनाम हे कारखान्याच्या आधारे न ठरता सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट कंपनीच्या आधारे ठरविले जाणार आहे. नवीन लेबर कोडनुसार, दैनंदिन आणि साप्ताहिक कामाचे तास 12 आणि 48 तास मर्यादित केले गेले आहेत. यामुळे दिवसाचे १२ तास काम करणारे लोक आठवड्यातून ३ दिवस सुट्टी घेऊ शकतात.

ओव्हरटाइमचे तास 50 वरून 125 पर्यंत :
यासह, नवीन लेबर कोडने ओव्हरटाइमचे तास 50 वरून 125 पर्यंत वाढविले आहेत. हे सर्व उद्योगांसाठी केले गेले आहे. हे कंपन्यांना 4-दिवसांचा कामकाजाचा आठवडा सुनिश्चित करण्यात मदत करू शकते आणि तीन दिवसांचा शनिवार व रविवारची सुविधा आहे.

…त्यांच्यासाठी रोज कामाचे तास वाढतील :
खरं तर चार दिवसांचा कामकाजाचा आठवडा म्हणजे दुधारी तलवारीसारखा असतो. यामुळे जिथे कामगाराला 3 दिवसांची विश्रांती मिळेल, त्यांच्यासाठी रोज कामाचे तास वाढतील, ज्याचा त्यांच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होऊ शकतो. सुट्यांबाबत बोलायचे झाले तर सरकारने कामाबरोबरच सुट्यांचेही सुसूत्रीकरण करण्याचा प्रयत्न केला आहे.

कामाच्या दिवसांची संख्या 240 दिवसांवरून 180 दिवसांवर :
नवीन लेबर कोडनुसार, एका वर्षात सुट्टी घेण्याच्या पात्रतेसाठी कामाच्या दिवसांची संख्या 240 दिवसांवरून 180 दिवसांवर आणण्यात आली आहे. याचा अर्थ असा की, एखादा नवा स्टाफ एखाद्या उद्योगात रुजू झाला, तर त्याला २४० दिवस काम केल्यानंतरच रजा मिळू शकेल. नव्या लेबर कोडनुसार आता सुट्टीसाठी पात्र ठरण्यासाठी १८० दिवस काम करणं आवश्यक आहे.

कॅलेंडर वर्ष संपताना रजा शिल्लक असेल तर :
नव्या लेबर कोडनुसार, एखाद्या कर्मचाऱ्याकडे कॅलेंडर वर्ष संपताना ४५ दिवसांची रजा शिल्लक असेल तर मालकाला १५ दिवसांची रजा एन्कॅशमेंट दिली जाईल आणि उरलेले ३० दिवस पुढील कॅलेंडर इयरला पाठवले जातील. नव्या लेबर कोडच्या माध्यमातून केंद्र सरकारने कामगाराचे कल्याण आणि कंपनीचा कामगार खर्च याचे सूतोवाच करण्याचा प्रयत्न केला आहे. मात्र, नव्या कामगार संहितेची अंमलबजावणी कशी करतात आणि त्यात किती बदल होतात, हे राज्य सरकारांवर अवलंबून आहे.

महत्वाचं : तुम्हाला हा लेख/बातमी आवडली असेल तर नक्की शेअर करा आणि महाराष्ट्रनामाला फॉलो करा. तसेच शेअर बाजारातील गुंतवणुकीसंदर्भात तज्ज्ञांनी दिलेल्या सल्ल्याशी आमचा काहीही संबंध नाही. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला नक्की घ्या. शेअर खरेदी/विक्री हा बाजार तज्ज्ञांचा सल्ला आहे. म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमींवर आधारित असते. त्यामुळे कोणत्याही आर्थिक नुकसानीस महाराष्ट्रनामा डॉट कॉम जबाबदार राहणार नाही.

News Title: Labour Code benefits need to know check details 09 June 2022.